Chân dung cán bộ ngân hàng thời AI

Nhiều công việc tác nghiệp truyền thống vốn do con người thực hiện nay được tự động hóa nhờ AI - từ xử lý giao dịch, phân tích tín dụng đến hỗ trợ khách hàng. Theo thống kê của Gartner, 67% tổ chức ngân hàng đã triển khai AI trong hoạt động của mình. Điều này đặt ra bối cảnh mới, khi vai trò của cán bộ ngân hàng dần chuyển dịch từ thực hiện các thao tác vận hành sang phối hợp làm việc cùng AI.

Sự xuất hiện của AI đang tái định hình vai trò của lực lượng lao động ngành ngân hàng. Theo McKinsey, từ nay đến năm 2030, nhu cầu về các kỹ năng công nghệ sẽ tăng 55%, các kỹ năng xã hội - cảm xúc (như kỹ năng lãnh đạo, quản lý con người) tăng khoảng 24%, trong khi những kỹ năng cơ bản (ví dụ: nhập liệu, xử lý thông tin đơn giản) sẽ giảm khoảng 15%. Thực tế tại nhiều ngân hàng cho thấy một số vai trò mới đã xuất hiện. Nhiều ngân hàng tiên phong đã tái đào tạo nhân viên giao dịch viên tại quầy để trở thành “nhân viên đa năng” - vừa thực hiện công việc giao dịch, vừa tư vấn khách hàng. McKinsey dự báo nhóm “nhân viên đa năng” này sẽ tăng trưởng 20% mỗi năm từ nay đến 2030, cho thấy xu hướng kết hợp nhiều kỹ năng trong một vị trí công việc mới. Rõ ràng, trong thời đại AI, vai trò của cán bộ ngân hàng không biến mất mà đang được nâng cấp: ít tính chất vận hành lặp lại hơn, nhưng đòi hỏi hiểu biết công nghệ và kỹ năng mềm cao hơn để phối hợp hiệu quả với các hệ thống thông minh.

Để thích ứng với bối cảnh mới, mỗi cán bộ ngân hàng thời AI cần trang bị cho mình một bộ kỹ năng toàn diện, bao gồm cả kỹ năng chuyên môn về công nghệ lẫn các kỹ năng mềm về con người. Dưới đây là những nhóm kỹ năng nổi bật mà một nhân viên ngân hàng hiện đại cần có:

Kỹ năng số: Hiểu biết cơ bản về AI, dữ liệu và các công cụ số là kỹ năng không thể thiếu. Gartner nhận định nhu cầu về kỹ năng công nghệ sẽ là nhóm tăng mạnh nhất trong thập kỷ này. Nhân viên ngân hàng sẽ cần nắm được cách thức hoạt động của các hệ thống AI trong nghiệp vụ, biết cách đọc hiểu báo cáo phân tích do AI tạo ra, sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để phối hợp nhịp nhàng với AI và đưa ra quyết định.

Tư duy phân tích và sáng tạo: AI có thể đưa ra gợi ý hoặc tự động hóa bước đầu nhiều quy trình, nhưng con người sẽ vẫn giữ vai trò quyết định sau cùng. Do đó, cán bộ ngân hàng cần rèn luyện tư duy phân tích để đánh giá kết quả do AI đề xuất, phát hiện những điểm bất thường hoặc rủi ro mà máy móc có thể bỏ qua, giúp tìm ra giải pháp khi gặp tình huống mới mà AI chưa giải quyết được. McKinsey dự báo nhu cầu về một số kỹ năng tư duy bậc cao, như tư duy phân tích, khả năng sáng tạo, sẽ tăng đáng kể. Nhân viên ngân hàng thời AI sẽ phải biết kết hợp giữa dữ liệu máy móc cung cấp và tư duy phân tích của bản thân để đưa ra quyết định tối ưu cho khách hàng và tổ chức.

Kỹ năng mềm: Khi AI đảm nhiệm các giao dịch đơn giản, vai trò của con người càng trở nên quan trọng trong những tình huống cần sự tinh tế và thấu hiểu. Khách hàng vẫn cần các chuyên viên ngân hàng tư vấn những sản phẩm tài chính phức tạp hoặc giải thích khiếu nại - những việc đòi hỏi kỹ năng giao tiếp rõ ràng, lắng nghe và đồng cảm. Những kỹ năng xã hội như đồng cảm, xây dựng mối quan hệ… cũng sẽ nằm trong nhóm được coi trọng hơn trong thời đại số. Một cán bộ ngân hàng giỏi phải biết kết nối công nghệ với con người, sử dụng kết quả phân tích từ AI để cá nhân hóa tư vấn cho từng khách hàng một cách khéo léo.

Thích ứng linh hoạt và học tập suốt đời: Trong một thế giới công nghệ biến đổi nhanh chóng, khả năng thích nghi linh hoạt và tinh thần học tập suốt đời là tài sản quý giá nhất của mỗi cán bộ ngân hàng. Nhân viên cần sẵn sàng học hỏi các công nghệ mới và liên tục cập nhật kiến thức, và coi việc học tập liên tục là một phần công việc. Khả năng thích ứng cũng bao gồm thái độ cởi mở với sự thay đổi - sẵn sàng làm việc cùng các “đồng nghiệp AI”, đón nhận việc quy trình công việc thay đổi do tự động hóa. PwC nhấn mạnh rằng “nhu cầu nâng cao và đào tạo lại kỹ năng cho lực lượng lao động đang cấp bách hơn bao giờ hết”. Những ai linh hoạt và ham học hỏi sẽ dễ dàng chuyển sang đảm nhiệm các vai trò mới khi ngân hàng tái cơ cấu trong kỷ nguyên số.

Để phát huy nhóm kỹ năng này một cách hiệu quả, mỗi cán bộ ngân hàng cần được hỗ trợ bởi một môi trường làm việc khuyến khích học hỏi, đổi mới và thích ứng liên tục. Đây không chỉ là trách nhiệm của từng cá nhân mà còn là định hướng chiến lược của tổ chức. Các ngân hàng cần đóng vai trò chủ động trong việc trang bị năng lực mới cho đội ngũ, xây dựng văn hóa sẵn sàng cộng tác với AI, đồng thời tạo điều kiện để nhân viên phát triển toàn diện.

Với BIDV, những thách thức của thời đại AI cũng chính là cơ hội để khẳng định vai trò của một ngân hàng tiên phong. BIDV đã và đang triển khai mạnh mẽ AI trong nhiều hoạt động, song song với việc nâng cao kiến thức và kỹ năng cho nhân viên. AI sẽ không làm mất đi vai trò của con người, mà trái lại mở ra cơ hội để chúng ta tập trung vào những công việc chiến lược, sáng tạo và ý nghĩa hơn. Khi mỗi cán bộ, nhân viên BIDV chủ động tiếp thu kiến thức, rèn luyện tư duy và trau dồi kỹ năng, chúng ta không chỉ nâng cao giá trị bản thân mà còn góp phần đưa BIDV vững vàng tiến vào tương lai. Với sự chuẩn bị kỹ càng và tinh thần sẵn sàng thích ứng, mỗi cán bộ BIDV hoàn toàn có thể tự tin đồng hành cùng AI, biến AI thành trợ thủ đắc lực để phục vụ khách hàng tốt hơn và đạt được nhiều thành tựu mới trong sự nghiệp. Sự chủ động nâng cấp kỹ năng của ngày hôm nay chính là nền tảng cho thành công của cán bộ ngân hàng thời đại mới - những người biết tận dụng sức mạnh AI để vươn tới tầm cao mới, vì sự phát triển của bản thân, của BIDV và của cả ngành ngân hàng.

Khi mỗi cán bộ BIDV coi AI là đồng đội thay vì đối thủ, chúng ta sẽ không chỉ tồn tại trong kỷ nguyên mới - mà sẽ dẫn dắt nó.

{Trung tâm Dữ liệu và Phân tích}